Daarnaast zien we een toename van ongezond gedrag, zoals roken en vapen. Alcoholgebruik onder Zeeuwse jongeren blijft onveranderd hoog. Andere verontrustende ontwikkelingen zijn de verminderde acceptatie van homoseksuele jongeren en transpersonen en een toename in pesten. Dit blijkt uit de Gezondheidsmonitor Jeugd 2023, een onderzoek onder ruim 6.000 Zeeuwse scholieren in de klassen 2 en 4 van het regulier voortgezet onderwijs uitgevoerd door GGD Zeeland en het RIVM in het najaar van 2023.
Minder vaak positief over eigen gezondheid
We zien al langer dat de ervaren gezondheid van jongeren afneemt. In 2023 geven nog minder Zeeuwse tweede- en vierdeklassers aan hun gezondheid als goed te ervaren (2019: 85%, 2021: 81%, 2023: 79%). Deze afname wordt ook landelijk gezien en zien we ook bij volwassenen en ouderen terug.
Mentale gezondheid niet hersteld
Slechts driekwart van de Zeeuwse jongeren (75%) voelt zich meestal gelukkig, in 2019 was dit nog ruim acht op de 10 jongeren (83%).
Ten opzichte van 2021 ervaren Zeeuwse jongeren meer stress. Bijna de helft van de Zeeuwse jongeren voelt zich vaak gestrest (48%). Vooral door school of huiswerk, alles wat hij of zij moet doen of wat anderen van hem of haar vinden. Ook ervaart een derde van de Zeeuwse jongeren regelmatig prestatiedruk vanuit zichzelf of anderen (35%).
Daarnaast is het aandeel jongeren dat in de laatste 3 maanden op school werd gepest gestegen van 9% in 2019 naar 15% in 2023, ook online pesten is gestegen ten opzichte van 2019. Pesten kan grote negatieve gevolgen hebben op de ontwikkeling van jongeren en leiden tot sociale en emotionele problemen.
Er is ook positief nieuws: bijna alle jongeren kunnen bij iemand terecht als zij ergens mee zitten (96%). Jongeren die bij iemand hun verhaal kwijt kunnen zijn weerbaarder en kunnen beter omgaan met tegenslagen en stress.
De vorige meting vond midden in de coronaperiode plaats, toen veel maatregelen golden die invloed hadden op het welbevinden van jongeren. Het is zorgwekkend dat de gezondheid sindsdien niet is hersteld of verbeterd.
Toename ongezond gedrag
Alarmerend is de toename van het aandeel jongeren dat vapet (e-sigaret rookt): dit aantal is de laatste vier jaar meer dan vervijfvoudigd. In 2019 vapete 2% van de jongeren wekelijks, in 2023 is dat 11%. Ook roken meer jongeren wekelijks sigaretten (van 6% in 2019 naar 9% in 2023). Het middelengebruik van Zeeuwse jongeren ligt al jaren boven het landelijk gemiddelde.
Minder acceptatie homoseksuele en transgender jongeren
Een belangrijke maatschappelijke ontwikkeling is de verminderde acceptatie van de LHBTQ+ gemeenschap. We zien sinds 2021 een sterke afname in de acceptatie van transpersonen. Slechts een kwart van de jongeren vindt transpersonen (meiden die zich een jongen voelen, of jongens die zich een meisje voelen) normaal (25%), een sterke afname sinds 2021 (46%). Het aantal jongeren dat transpersonen verkeerd vindt (25%), is bijna verdubbeld sinds 2021 (13%). Ook de homoacceptatie is afgenomen. Een homoseksuele jongere (homo of lesbienne) kan minder
vaak eerlijk uitkomen voor zijn of haar geaardheid op school. Na een lichte toename (13% in 2019 naar 17% in 2021), zien we in 2023 een duidelijke afname (9%). Dit zijn verontrustende ontwikkelingen in de sociale omgeving, het is erg belangrijk te kunnen zijn wie je bent.
Gezondheidsmonitor Jeugd 2023
In het najaar van 2023 hebben alle GGD’en, waaronder GGD Zeeland, in samenwerking met het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), onderzoek gedaan onder scholieren in de klassen 2 en 4 van het regulier voortgezet onderwijs in heel Nederland. In totaal vulden ruim 188.000 leerlingen van 885 scholen van het regulier voortgezet onderwijs een vragenlijst in over gezondheid, leefstijl en welzijn. In Zeeland deden weer alle reguliere scholen voor voortgezet onderwijs mee: ruim 6.000 Zeeuwse leerlingen hebben de vragenlijst ingevuld.
Ook deden in Zeeland voor de eerste keer enkele scholen voor voortgezet speciaal- en/of praktijkonderwijs (VSO/PRO) mee. De resultaten hiervan zijn binnenkort terug te vinden in onze rapportagetool.
De GGD’en voeren de Gezondheidsmonitor Jeugd 2023-2024 uit in het kader van de wet Publieke Gezondheid. Het doel van het onderzoek is om inzicht te krijgen in de gezondheid van jongeren in Zeeland en in Nederland. Met de resultaten kunnen scholen bepalen welke onderwerpen voor hen belangrijk zijn om te behandelen en kunnen gemeenten hun gezondheidsbeleid ontwikkelen.
De Gezondheidsmonitor Jeugd wordt elke vier jaar afgenomen, in 2019 vond een eerdere meting plaats. In 2021 was er een extra meting in het kader van corona. Door de resultaten van verschillende jaren naast elkaar te leggen, zijn ontwikkelingen over tijd te zien.
Waar vind ik alle resultaten?
De volledige resultaten zijn te vinden via: www.ggdzeeland.nl/gmj2023. Vragen over het onderzoek kun je stellen door te mailen naar: onderzoek@ggdzeeland.nl.