Veelgestelde vragen PFAS en gezondheidsrisico’s

PFAS kan zich, net als in de natuur, ophopen in het menselijk lichaam. Omdat PFAS niet of nauwelijks afbreekbaar is, kan het op de lange termijn schade veroorzaken. Bij normaal gebruik van producten met PFAS erin zullen deze meestal geen directe gezondheidseffecten hebben. De hoeveelheden die je via consumentenproducten binnen krijgt, zijn over het algemeen klein. In Nederland krijgen mensen echter via voedsel en kraanwater meer PFAS binnen dan gewenst is. Het RIVM adviseert de overheid om ervoor te zorgen dat mensen minder PFAS binnenkrijgen. Meer informatie over het onderzoek naar PFAS in consumentenproducten is hier te vinden: Nieuw onderzoek bevestigt: mensen in Nederland krijgen te veel PFAS binnen | RIVM)

Een aantal PFAS heeft nadelige effecten op de gezondheid van mensen, vooral PFOA en PFOS. We weten dat deze stoffen een negatieve invloed kunnen hebben op de leverfunctie en het immuunsysteem, kunnen leiden tot een verhoging van het cholesterolgehalte en schadelijk zijn voor de voortplanting en de ontwikkeling van het ongeboren kind (bijvoorbeeld een lager geboortegewicht). Er wordt ook een verband gelegd tussen een hoge blootstelling aan PFOA en twee vormen van kanker: nier- en teelbalkanker. Of PFAS daadwerkelijk gezondheidseffecten veroorzaken, hangt onder andere af van hoeveel je in de loop van de tijd binnenkrijgt. Hoe langer je grote hoeveelheden PFAS binnenkrijgt, hoe groter de kans dat het effect heeft op je gezondheid. Van de genoemde effecten verwachten we de meeste invloed op het immuunsysteem. Dit is ook afhankelijk van andere factoren, zoals erfelijke aanleg, leefstijl (voeding, roken, beweging) en of je andere ziektes hebt.

Gezondheidsklachten kunnen op dit moment nog niet direct worden gekoppeld aan blootstelling aan PFAS. Het is echter wel belangrijk dat je, als je gezondheidsklachten hebt, dit laat onderzoeken. Neem in dat geval contact op met je huisarts.

Uit onderzoek van het RIVM blijkt dat we via voedsel en drinkwater meer PFAS binnenkrijgen dan veilig is voor onze gezondheid. De gezondheidskundige grens geeft aan welke blootstelling geen risico's voor de gezondheid oplevert en dus nog veilig is. Als je langdurig meer PFAS binnenkrijgt dan deze grenswaarde, neemt de kans op gezondheidseffecten toe. Dit betekent echter niet dat je automatisch ziek wordt. Of dit gebeurt, hangt ook af van andere factoren, zoals erfelijke aanleg, leefstijl en of je andere ziekten hebt. Het RIVM adviseert de overheid om ervoor te zorgen dat mensen minder PFAS binnenkrijgen.

Om nadelige gezondheidseffecten te voorkomen, heeft de European Food Safety Authority (EFSA) in 2020 een Toelaatbare Dagelijkse Inname (TDI) vastgesteld voor vier soorten PFAS. Als je minder PFAS binnenkrijgt dan deze hoeveelheid, worden er geen nadelige gezondheidseffecten verwacht. Als mensen lange tijd meer PFAS binnenkrijgen dan de TDI, kunnen nadelige effecten op de gezondheid optreden. Of deze effecten daadwerkelijk optreden, kunnen we niet voorspellen. De gezondheidskundige grens geeft aan welke blootstelling geen gezondheidsrisico's oplevert en dus nog veilig is. Als je lange tijd meer PFAS binnenkrijgt dan deze grenswaarde, neemt de kans op gezondheidseffecten toe. Dit betekent echter niet dat je ook daadwerkelijk ziek wordt. Of dit gebeurt, hangt ook af van andere factoren, zoals erfelijke aanleg, leefstijl (zoals voeding, roken, en bewegen) en of je andere ziekten hebt. Het RIVM adviseert de overheid om ervoor te zorgen dat mensen minder PFAS binnenkrijgen.

Wereldwijd is PFAS tientallen jaren lang verspreid in het milieu en in levende organismen. Dit komt door de uitstoot van chemische bedrijven en het gebruik van PFAS in verschillende producten, zoals sprays, cosmetica, voedselverpakkingen en meer. Recent onderzoek toont aan dat PFAS ook in drinkwater en voeding zit. Daarom heeft vrijwel iedereen, in meer of mindere mate, PFAS in het bloed.

Of je ziek wordt, hangt af van hoeveel PFAS je in de loop van de tijd binnenkrijgt. Hoe langer je PFAS binnenkrijgt, hoe groter de kans dat het effect heeft op je gezondheid. Dit is ook afhankelijk van andere factoren, zoals erfelijke aanleg, leefstijl (zoals voeding, roken, en beweging) en of je andere ziekten hebt.

Sommige PFAS kunnen mogelijk kanker veroorzaken. Onderzoek naar jarenlange, hoge blootstelling aan de PFAS PFOA laat een verband zien met nierkanker en zaadbalkanker. Recent zijn er ook aanwijzingen gevonden voor een mogelijke relatie met schildklierkanker. Of PFAS daadwerkelijk gezondheidseffecten veroorzaken, hangt onder andere af van hoeveel iemand in de loop van de tijd binnenkrijgt. Het is ook afhankelijk van andere factoren, zoals erfelijke aanleg, leefstijl (zoals voeding, roken, en bewegen) en of iemand andere ziekten heeft.