Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2020-2021

Gezondheid en leefstijl van volwassenen en ouderen in Zeeland

In het najaar van 2020 hebben alle GGD’en in samenwerking met het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) onderzoek gedaan onder volwassenen (18 t/m 64 jaar) en ouderen (65+) in Zeeland. In Zeeland hebben 9.847 volwassen en 6.185 ouderen de vragenlijst over hun gezondheid en leefstijl ingevuld.

De vragenlijsten zijn ingevuld door

  • 9847

    Volwassenen

  • 25 %

    Respons volwassenen

  • 6185

    Ouderen

  • 52 %

    Respons ouderen

Speerpunten en advies 

Onderstaande vindt u de belangrijkste speerpunten uit de volwassen en ouderenmonitor 2020. 

  • Corona

De ervaren impact is afhankelijk van de op dat moment geldende maatregelen in Nederland en is dus variabel. 

Impact van Corona in najaar 2020 is, voor zowel volwassen als ouderen over de hele linie minder groot in Zeeland dan in Nederland. Dit betreft zowel positief en negatief ervaren impact. 

Van de volwassenen heeft 69% impact van corona ervaren versus 76% in Nederland. Van de ouderen heeft 50% impact van corona ervaren versus 55% in Nederland. 

Speerpunten volwassenen

Gezondheid

  • 81% van de volwassenen ervaart de eigen gezondheid als (zeer) goed. Dit is iets minder dan gemiddeld in Nederland (83%).  
  • 30% heeft één of meerdere langdurige ziekten of aandoeningen, dit is hoger dan het landelijk gemiddelde (27%). 

Zorg en hulp  

  • Significant meer Zeeuwse volwassenen (24%) geven mantelzorg in vergelijking tot Nederlandse volwassenen (21%). 

Leefstijl 

  • 49% van de volwassenen heeft overgewicht, waarvan 14% ernstig overgewicht/obesitas. 
  • 19% van de volwassenen rookt, dit is vergelijkbaar met Nederland. 
  • In Zeeland voldoen meer volwassenen aan de alcoholnorm 46% t.o.v. 40% in Nederland.  
  • 14% van de volwassenen is een overmatige drinker. 
  • 55% van de volwassenen voldoet aan de Beweegrichtlijn. 
  • 49% van de volwassenen sport wekelijks.

Mentale gezondheid 

  • 46% van de Zeeuwse volwassenen voelt zich eenzaam, waarvan 11% (zeer) ernstig eenzaam. Dit is vergelijkbaar met Nederland. 
  • Sociaal eenzaam 31%. 
  • Emotioneel eenzaam 27%. 
  • 81% van de volwassenen voelt zich psychisch gezond 
  • 48% van de volwassenen heeft een matig tot hoog risico op een angststoornis of depressie. 
  • 66% heeft een beetje tot heel veel stress ervaren in de afgelopen 4 weken, waarvan 18% heel veel stress.

Leefomgeving 

  • 63% van de volwassenen wordt matig tot ernstig gehinderd door geluid. 
  • Van de volwassenen is 22% matig tot ernstig slaapverstoord door geluid, met name door verkeer. 
  • 30% van de volwassenen wordt matig tot ernstig gehinderd door stof roet of rookgeur, met name door open haard/ allesbrander/houtkachel. 

Speerpunten ouderen

Gezondheid 

  • 67% van de ouderen ervaart de gezondheid als (zeer) goed. 
  • 44% van de ouderen heeft een of meer langdurige ziekten of aandoeningen 
  • 26% is een kwetsbare oudere. 
  • 61% van de ouderen vindt het een beetje moeilijk om hulp te vragen bij problemen met gezondheid; 20% vindt het erg moeilijk. 

Zorg en hulp 

  • Van Zeeuwse ouderen heeft 23% in het afgelopen jaar mantelzorg gegeven. 

Leefstijl

  • 58% van de ouderen heeft overgewicht, waarvan 16% ernstig overgewicht/obesitas. 
  • 40% van de ouderen voldoet aan de Beweegrichtlijn. 

Mentale gezondheid 

  • 40% van de ouderen heeft een matig tot hoog risico op angststoornis of depressie. 
  • 52% voelt zich eenzaam, waarvan 12% (zeer) ernstig eenzaam.
    – Sociaal eenzaam 37%.
    – Emotioneel eenzaam 28%.

Leefomgeving 

  • 10% van de ouderen vindt dat er in hun woonomgeving onvoldoende plekken voor verkoeling zijn. 
  • 9% van de ouderen vindt dat er buiten onvoldoende ontmoetingsplekken zijn. 
  • 40% van de ouderen ervaart onvoldoende samenhang in de buurt. 
Lees meer

Advies

Benader gezondheid breed vanuit het begrip positieve gezondheid. Gezondheid is meer dan ‘niet ziek zijn’. Gezondheid gaat ook over veerkracht, over meedoen in de maatschappij, over betekenisvol werk of andere activiteiten en over de omgeving waarin je leeft. Mensen zijn er in beginsel zelf verantwoordelijk voor dat ze gezond eten, goed voor zichzelf zorgen, voldoende bewegen, sociale contacten onderhouden en naar school of werk gaan. Maar niet iedereen leeft in de omstandigheden om zelf gezonde keuzes te maken en de dagelijkse verleidingen te weerstaan. Sommige mensen hebben daarvoor te weinig grip op hun gezondheid en missen het vermogen om die grip te vergroten.

De problemen die achter een verminderde gezondheid schuilgaan, gaan verder dan het gezondheidsdomein. Armoede, schulden, problemen rondom huisvesting, eenzaamheid, werkloosheid, een beperking, een lage opleiding of de kwaliteit en de inrichting van de leefomgeving hebben allemaal invloed op hoe gezond je bent en hoe gezond je je voelt.

Om een blijvende verbetering voor een complex gezondheidsvraagstuk te bereiken, is een brede aanpak nodig. Dat vraagt om samenhang en afstemming van beleidsmaatregelen over verschillende domeinen heen. Het advies is gezondheidsvraagstukken vanuit een breed perspectief aan te pakken, waarbij we de verschillende domeinen overstijgen. Deze aanpak staat ook wel bekend als de Health in All Policies-benadering. Health in All Policies houdt in dat gezondheid in alle beleidsdomeinen wordt meegewogen. Agendeer gezondheidsvraagstukken bij andere beleidsdomeinen, die proactief meedenken en bijdragen aan een oplossing. Zet in op een gezonde leefomgeving, een omgeving die bewoners als prettig ervaren, waar gezonde keuzes maken gemakkelijk en logisch zijn, en waar negatieve invloed op gezondheid zo klein mogelijk is.

Een gezonde inrichting van de leefomgeving beschermt tegen negatieve omgevingsinvloeden en bevordert de gezondheid. Het heeft de voorkeur hierbij extra aandacht te geven aan doelgroepen in kwetsbare posities, zoals bijvoorbeeld: mensen met een lage SES, migranten, mensen in armoede etc.  

Voor specifiek advies over speerpunten en meer informatie kunt u contact opnemen via het e-mailadres: AdviesPubliekeGezondheid@ggdzeeland.nl   

Positieve gezondheid als definitie voor gezondheid 

Positieve gezondheid is uitgewerkt in zes dimensies, die zijn voortgekomen uit onderzoek naar wat mensen zelf verstaan onder gezondheid. Zij blijken niet alleen lichamelijke gezondheid belangrijk te vinden, maar bijvoorbeeld ook zingeving, meedoen en kwaliteit van leven. Het spinnenwebdiagram beschrijft de zes dimensies en bijbehorende aspecten.

Met het spinnenweb kunnen mensen hun eigen gezondheid in kaart brengen. Ook is het een instrument dat kan worden ingezet als opmaat naar een gesprek over gezondheid en welzijn. 

Meer informatie over positieve gezondheid vindt u hier: Wat is het? – Institute for Positive Health (iph.nl) 

Hieronder vindt u informatie over diverse thema’s van gezondheid voor volwassenen en ouderen. In deze online rapportage is elk thema onderverdeeld in een aantal sub onderwerpenPer sub onderwerp staat een symbool van het spinnenweb van positieve gezondheid vermeld om aan te geven onder welke dimensie van positieve gezondheid het betreffende sub onderwerp valt. Het kan zijn dat een sub onderwerp binnen meerdere dimensies valt.   

Lees meer

Informatie over

Leeswijzer

Per thema:
De belangrijkste resultaten voor Zeeland worden per thema besproken.  Een volledig overzicht van de resultaten kunt u terugvinden in de tabellenboeken. Voor de website is een selectie gemaakt van de resultaten.  Voor sommige resultaten is gekozen om de trend weer te geven. Een trend geeft de ontwikkeling in resultaten van de afgelopen jaren weer. Hierdoor wordt het mogelijk om een stijging of daling waar te nemen. De resultaten zijn toegelicht in de tekst en gaan ook in op verschillen tussen groepen. Deze verschillen betreffen significante verschillen. Een significant verschil betekent dat de verschillen niet op toeval berusten.
  

Bovenaan de pagina kunt u via de knop thema’s doorklikken naar de resultaten per thema. De thema’s kunt ook onderaan de pagina vinden. 

Alle cijfers: 
Alle cijfers op Zeeuws niveau, op regio niveau en per gemeente zijn terug te vinden in de gemeentelijke tabellenboeken. Voor veel onderwerpen zijn er ook Nederlandse cijfers beschikbaar. Een vetgedrukt cijfer in kolom subregio en of Zeeland betekent dat dit cijfer significant hoger of lager is dan het gemeentecijfer (deze is dan ook vet gedrukt). Een zwart bolletje achter het cijfer van Nederland betekent dat dit cijfer significant hoger of lager is dan Zeeland. 

Waarom dit onderzoek?

Het monitoren van de gezondheid is een wettelijke taak van de GGD. Deze gezondheidsmonitor wordt elke vier jaar afgenomen door de GGD in samenwerking met het CBS en het RIVM. De resultaten van het onderzoek geven inzicht en aangrijpingspunten voor het lokale en landelijke gezondheidsbeleid.   

Hoe zijn de gegevens verzameld?

In de periode september tot en met december van 2020 hebben zo’n 42.000 volwassenen en ouderen in de provincie Zeeland de enquête ‘Gezondheidsmeter 2020’ thuis ontvangen. In totaal hebben zo’n 16.000 mensen de vragenlijst ingevuld. De respondenten konden de vragenlijst schriftelijk of digitaal invullen.

Vergelijking cijfers 2020 met voorgaande jaren en vergelijking t.o.v. achtergrondkenmerken.

De cijfers van 2020 zijn vergeleken met de cijfers van 2009, 2012 en 2016, indien dezelfde vragen in deze jaren waren gesteld en de vragen en antwoordopties volledig gelijk waren. Deze vergelijking geven een trendlijn door de jaren heen en laten zien of er stijgingen of dalingen hebben plaatsgevonden. In de trendgrafieken op de website en in de trendtabellen in de tabellenboeken kunt u deze cijfers terugvinden indien de vraag vergeleken kon worden met voorgaande jaren. Indien een cijfer bij een jaartal vetgedrukt staat in de tabellen, is het percentage van dat jaar significant verschillend ten opzichte van 2020. Dit betekent dat het gevonden verschil niet op toeval berust. Daarnaast zal er ook gekeken worden naar verschillen in achtergrondkenmerken zoals geslacht en opleiding.

Hoe gaat de GGD verder met deze cijfers?

De cijfers geven inzicht in de gezondheidssituatie van de Zeeuwse inwoners en worden gebruikt als basis voor de adviezen over gezondheidsbeleid aan gemeenten. De lokale cijfers per gemeenten worden aan de desbetreffende gemeenten gepresenteerd en zijn terug te vinden in dtabellenboeken. 

Meer weten? Neem contact met ons op: